ย้อนกลับไป 50 ปีก่อน สังคมไทยยังไม่เปิดกว้างเรื่องเพศเหมือนทุกวันนี้ เส้นแบ่งบทบาทระหว่างชาย-หญิงยังชัดเจน ผู้หญิงมีหน้าที่เป็น ‘เมีย’ และ ‘แม่’ เป็นช้างเท้าหลังที่ต้องอยู่ภายใต้การดูแลของผู้ชาย

ใครที่มีพฤติกรรมต่างไปจากกรอบของสังคม เช่น รักชอบเพศเดียวกัน ก็จะถูกพูดถึงในเชิงลบ ล้อเลียน ตำหนิ จนในที่สุดก็เลือกไม่เปิดเผยตนเองไปเลยดีกว่า 

ด้วยบรรยากาศของสังคมที่หล่อหลอมว่า พวกเขาเหล่านี้ไม่ใช่คนปกติ ส่งผลให้แตง ซึ่งรู้ตัวว่าสนใจผู้หญิงตั้งแต่อายุ 13-14 ปี อดรู้สึกผิดไม่ได้

โชคดีที่ในเวลานั้น เธอย้ายจากโรงเรียนสหศึกษามาอยู่ที่โรงเรียนหญิงล้วน ทำให้ไม่จำเป็นต้องปกปิดตัวตนมากนัก

“การมาเรียนโรงเรียนหญิงล้วนช่วยได้เยอะมาก เพราะการที่รุ่นน้องไปแอบปลื้มรุ่นพี่ที่เล่นกีฬาหรือดนตรีเก่งๆ หรือ รู้สึกชอบพอในหมู่เพื่อนผู้หญิงด้วยกัน ไม่ใช่เรื่องแปลก แต่มองเป็นแฟชั่นในโรงเรียนหญิงล้วนมากกว่า ตอนนั้นเราก็มีไปชอบเพื่อนห้องอื่น แต่ก็เป็นความรักแบบเด็กๆ มาก”

จากโรงเรียนหญิงล้วนแห่งแรก แตงย้ายมาเรียนชั้นมัธยมปลายที่โรงเรียนรัฐขนาดใหญ่อีกแห่งหนึ่ง ซึ่งเป็นโรงเรียนหญิงล้วนเหมือนกัน แต่สิ่งที่เปลี่ยนไป คือ มุมมองของคุณครูและเพื่อนใหม่ ที่ดูจะไม่ปลื้มความสัมพันธ์แบบหญิงรักหญิงสักเท่าไหร่

“ตอนแรกก็ไม่รู้ว่าเพื่อนๆ ในกลุ่มคิดยังไง แต่พออยู่ๆ ไป ถึงรู้ว่าเขาต่อต้านพวกหญิงรักหญิง มองว่าต้องมีแฟนเป็นผู้ชายถึงจะดี เราก็จ๋อยเลย ต้องพยายามปกปิดความรู้สึก เวลาอบรมหน้าเสาธง ครูก็จะบอกว่า ไม่ให้นักเรียนไปอยู่กันสองต่อสองตามมุมต่างๆ ในโรงเรียน ตอนนั้นเราก็งง เพราะโรงเรียนเก่าไม่เคยมีใครมาเตือนแบบนี้”

ด้วยสภาพแวดล้อมที่ไม่เอื้อให้แสดงออกได้ ทำให้ชีวิตนักเรียนของแตงไม่ราบรื่นอย่างที่ควรจะเป็น ซ้ำร้ายเมื่อเวลาผ่านไป แตงก็ยิ่งรู้สึกชัดเจนขึ้นเรื่อยๆ ว่า เธอไม่ได้คิดกับเพื่อนผู้หญิงคนหนึ่งแบบเพื่อน แต่คิดถึงขั้นเป็นแฟน เหมือนกับเวลาที่ผู้ชายคบหากับผู้หญิง 

แตงเริ่มรู้จักคำว่า ‘เลสเบี้ยน’ ตั้งแต่ชั้นมัธยมต้น จากการอ่านนิตยสารต่างประเทศ บทความนั้นทำให้เธอใจเต้นรัว เพราะอย่างน้อยเธอก็ไม่ใช่คนเดียวที่มีความรู้สึกแบบนี้ และยังมีคำเรียกแบบนี้ด้วย  

แต่อีกใจก็ยังไม่กล้ายอมรับ เพราะสังคมไทยในเวลานั้นมองว่า คนรักคนเพศเดียวกันเป็น ‘คนที่มีพฤติกรรมเบี่ยงเบนทางเพศ’ และถือว่ามีอาการ ‘ป่วยทางจิต’

เธอเคยพยายามหาสาเหตุที่ทำให้เธอรู้สึกแบบนี้ แต่ก็ไม่เจอคำตอบ เพราะรู้ตัวอีกทีก็เป็นแบบนี้แล้ว แต่ที่แน่ๆ เธอค้านหัวชนฝา หากใครจะตีตราว่า ที่เธอเป็นแบบนี้ เพราะอยู่อาศัยอยู่กับป้า อา และแม่ ซึ่งล้วนแต่เป็นผู้หญิง

“คุณป้าเป็นผู้หญิงเก่ง ถึงจะไม่ได้แต่งงาน แต่คุณป้าก็สามารถบริหารงานและดูแลลูกน้องหลายสิบคนได้ แถมยังเลี้ยงดูเรามาอย่างดี เป็นทั้งพ่อและแม่ ไม่เคยทำให้รู้สึกขาดความรักหรือเป็นเด็กมีปัญหา แต่ถ้าถามว่า ครอบครัวเข้าใจในสิ่งที่เราเป็นไหม เขาไม่เข้าใจ และเราก็เลือกที่จะไม่ปรึกษา เพราะการไปพูดถึงเรื่องรักๆ ใคร่ๆ ในวัยเรียน ก็ไม่ใช่เรื่องที่เหมาะ ไม่ต้องพูดถึงเรื่องชอบผู้หญิงแต่ไม่สนใจผู้ชาย”

กระทั่งสอบเข้าคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ได้ ความรู้สึกที่ต้องกล้ำกลืนกับความรู้สึกที่บอกใครไม่ได้ก็ยังคงอยู่ 

แม้ชีวิตในรั้วแม่โดมจะเป็นโลกอีกใบที่ชวนตื่นเต้น ทั้งระบบการเรียนที่เป็นแบบสหศึกษา มีทั้งชายและหญิง ชีวิตที่มีอิสระมากขึ้น เพราะไม่ต้องมีคนมารับ-ส่งเหมือนเคย แต่สิ่งที่น่าหนักใจสำหรับแตงคือ ความคาดหวังจากสังคม ที่มองว่าเมื่อโตเป็นผู้ใหญ่ ผู้หญิงก็ควรจะเริ่มคบหากับเพื่อนต่างเพศ แต่กลายเป็นว่า แตงเริ่มคบกับแฟนที่เป็นผู้หญิง

“แฟนคนนี้เราแอบชอบมาตั้งแต่เรียน ม.ปลายแล้ว การมีแฟนสำหรับเรา มันลึกซึ้งกว่าการเป็นคนรัก เพราะมันช่วยลดความโดดเดี่ยว ทำให้รู้สึกว่ามีคนที่เข้าใจ มีประสบการณ์แบบเดียวกับเรา”

แม้หัวใจจะพองโต แต่โลกของแตงก็ไม่ได้เป็นสีชมพูอย่างที่คิด เพราะแตงไม่สามารถเปิดเผยความสัมพันธ์ได้เต็มที่ จนบางครั้งยังมีหนุ่มๆ เข้าใจผิด หลงคิดว่าโสด เลยเข้ามาจีบทั้งเธอและแฟนอยู่บ่อยครั้ง ซึ่งทั้งคู่ต่างก็น้ำท่วมปาก ไม่รู้จะอธิบายอย่างไร ได้แต่ปล่อยเลยตามเลย

“ช่วงนั้นรู้สึกเหมือนถูกลดคุณค่า ถูกกดดัน ที่ไม่สามารถแสดงความรู้สึกหรือเป็นตัวของตัวเองได้ทั้งที่เราชัดเจนอยู่แล้วว่ารู้สึกยังไง บางครั้งกลายเป็นเหมือนคนตีสองหน้า อยู่กับกลุ่มหนึ่ง ก็แสดงออกว่าเป็นแฟน แต่พออยู่กับอีกกลุ่มที่รับเรื่องนี้ไม่ได้ ก็ต้องวางตัวเป็นแค่เพื่อนกัน ซึ่งเป็นช่วงที่อึดอัด และเต็มไปด้วยคำถาม”

แม้แต่กับครอบครัวซึ่งน่าจะเป็นพื้นที่ปลอดภัย แตงก็ไม่กล้าเปิดตัวแฟน แถมบางครั้งคุณแม่ก็มาถามอยู่เรื่อยๆ ว่า ‘เมื่อไหร่จะแต่งงาน แม่อยากจะอุ้มหลานบ้าง’ จนสุดท้ายก็เลิกถามไปเอง

“ลึกๆ เราไม่อยากปิดบังแม่ อยากสารภาพกับแม่ตั้งแต่ตอนเรียนมหาวิทยาลัย เพราะแม่ก็แสดงออกมาตลอดว่า เขาก็รักและเชื่อในตัวลูก ไม่ว่าลูกอยากเป็นอะไร ทำอะไร แต่ตอนนั้นแฟนไม่ยอม เพราะเขากลัวว่า แม่เราจะรู้ว่าเขาก็เป็นหญิงรักหญิง สุดท้ายก็เลยไม่ได้บอก

“จนอายุ 24-25 ปี เรียนจบมหาวิทยาลัยแล้ว มีช่วงที่เลิกกับแฟนอีกคน และยังไม่ได้มีแฟนใหม่ เลยชิงบอกแม่เลย ที่ตลกคือ แม่ตอบกลับมาประมาณว่า ‘ทำไมต้องบอก เขารู้ตั้งนานแล้ว’ ซึ่งเราเหมือนยกภูเขาออกจากอกเลย”