หลวงพ่อชา เคยกล่าวถึงวิธีการสอนธรรมะกับชาวตะวันตกไว้ว่า ทั้งหมดนี้คือการให้ ‘ธรรมะชั้นสูงสุด’ เพื่อกระตุ้นให้ใช้ความคิดพิจารณา และใช้อารมณ์ขันเป็นเครื่องแก้ หรือผ่อนคลายความตึงเครียด

ที่เป็นเช่นนี้เพราะพระฝรั่งมาบวชด้วยความสนใจ ส่วนใหญ่เป็นชนชั้นกลางที่มีการศึกษา อุปนิสัยของฝรั่งนั้นไม่ค่อยเชื่อเรื่องอะไรง่ายๆ เพราะเคยชินกับการใช้ความคิด บางคนก็มีทิฏฐิ ยึดมั่นถือมั่น การสอนแบบนี้จึงเหมาะสมกว่าบอกให้เชื่อ เนื่องจากลูกศิษย์จะขบคิดและค้นพบคำตอบด้วยตนเอง

“..ไม่ได้เทศน์ให้เขาฟังมากนัก พาเขาทำเอาเลย ทำได้ดี ถ้าทำไม่ดีก็ได้ของไม่ดี ..เขาก็เลยเชื่อ ไม่ใช่มาอ่านหนังสือเท่านั้นนะ ทำจริงๆ นั่นแหละ สิ่งใดไม่ดีก็ละมัน อันไหนไม่ดีก็เลิกมันเสีย มันก็เป็นความดีขึ้นมา”

“เมื่อเราทำให้เขาหยุดได้ เขาก็มองข้างหลังถนัดเลย..”ทุกคนบอกตรงกันว่า วิธีการสอนของท่าน ‘ลึกซึ้ง’ เหมือนกับวิถีเซน

ว่ากันว่าหลวงพ่อชาแทบจะไม่สอนโดยใช้ภาษาบาลียากๆ ท่านใช้คำพูดที่เข้าใจง่าย แต่แหลมคมเหมือนปริศนาธรรม ใครได้ฟังอาจรู้สึกเหมือนโดนทุบหัวแล้วก็เกิดปัญญาขึ้นอย่างชัดแจ้ง

ครั้งหนึ่งมีพระฝรั่งบวชใหม่คิดถึงแฟนที่บ้านเกิดเมืองนอนของตน เมื่อโดยสารรถไปกับหลวงพ่อชา ท่านก็แนะนำพระฝรั่งรูปนั้นว่า ให้เขียนจดหมายไปหาเธอ ขอให้ส่งของส่วนตัวบางอย่างมาให้ เพื่อหยิบของชิ้นนี้ขึ้นมาชื่นชมทุกครั้งที่คิดถึง

พระฝรั่งประหลาดใจมาก เพราะไม่คิดว่าเป็นพระแล้วจะทำได้ นึกในใจว่าท่านคงเข้าใจเรื่องรักๆ ใคร่ๆ ของคนหนุ่ม แต่แล้วสิ่งที่ท่านพูดต่อมาก็ทำให้เขาแทบหงายหลังตึง

“หลวงพ่อบอกว่าคุณควรขอให้เธอส่งขี้ใส่ขวดมาให้ แล้วเมื่อไรที่คุณคิดถึงเธอ คุณจะได้หยิบขวดขี้ของเธอออกมาสูดดม!”

ท่านสอนไม่ให้ยึดติด ชนิดที่คนฟังไม่มีวันลืมเลยทีเดียว

เรื่องขี้มีอีกหลายเรื่อง เช่น พระรูปหนึ่งมักจะชอบบ่นโทษนั่นโทษนี่ ว่าเป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติธรรมของเขา หมกมุ่นอยู่กับความไม่พอใจ เลยโดนหลวงพ่อกระทุ้งอย่างเจ็บแสบว่า

“คุณนี่แปลก ชอบเอาขี้พกใส่ย่าม ติดตัวไปไหนต่อไหน แล้วมาบ่นว่าเหม็นขี้ ที่โน่นเหม็นขี้ ที่นี่เหม็นขี้ ที่ไหนๆ ก็เหม็นแต่ขี้ ดีแต่บ่น ทำไมไม่ลองสำรวจย่ามของตัวเองดูบ้าง” ย่ามในที่นี้หมายถึงใจ

บางครั้งท่านก็สอนให้เอาชนะความกลัวด้วยความรู้แจ้ง เคยมีพระฝรั่งบางรูปกลัวการพูดต่อหน้าสาธารณชน หลวงพ่อก็นิมนต์ให้มาเทศน์ต่อหน้าญาติโยม พอเทศน์ครบชั่วโมงก็จะสรุปจบ คิดว่าเอาตัวรอดได้แล้ว แต่หลวงพ่อบอกว่าอย่าเพิ่งหยุด ให้เทศน์ต่อไป ด้วยความที่ความรู้ภาษาไทยมีจำกัด ชั่วโมงที่สอง สาม สี่ จึงพูดวนซ้ำๆ คนฟังก็ผลอยหลับหรือคุยกันเอง บ้างก็แอบหนีกลับไปแล้ว

พระรูปนั้นรู้สึกอับอาย แต่พอเทศน์จบลงก็พบว่า 4 ชั่วโมงที่ผ่านมา เขาได้เรียนรู้ปฏิกริยาของผู้ฟังทุกแบบอย่างลึกซึ้ง หลังจากนั้นก็ไม่กลัวการเทศน์อีกเลย

พระฝรั่งบางรูปทะเลาะกับเพื่อนพระจนรู้สึกหงุดหงิดทั้งวัน หลังกลับจากบิณฑบาตเดินสวนกับหลวงพ่อ หลวงพ่อทักว่า กู้ด มอร์นิ่ง เขาก็เปลี่ยนอารมณ์เป็นดีใจ พอตกเย็นหลวงพ่อเรียกให้เข้าไปถวายการนวด เขายิ่งปลาบปลื้มขึ้นไปอีก แต่ระหว่างที่นวดอยู่นั้น หลวงพ่อก็หันมาถีบเปรี้ยงเข้าที่ยอดอกจนล้มก้นกระแทก! พร้อมกับตำหนิที่ปล่อยให้จิตใจไหลไปตามอารมณ์ ไม่มั่นคง จนเขาสำนึก

ที่ยกมาเป็นเพียงตัวอย่างเล็กๆ น้อยๆ หากศึกษาคำสอนลึกลงไปอีก จะพบเจอเรื่องราวทำนองนี้มากมาย